PARIJS 10/07 – Een verantwoordelijke van de Franse Parti Socialiste pleitte er onlangs voor om "beginnende artsen tijdelijk in te zetten in gebieden met een artsentekort, als compensatie voor de kosten die de staat in hen heeft geïnvesteerd". Dr. Isabelle Luck, huisarts in Les Yvelines, schreef haar een open brief. "Ik hoop, mevrouw, dat u na het aandachtig lezen van deze brief zult beseffen welke persoonlijke prijs elke arts heeft willen betalen door zijn jeugd op te offeren aan zijn studies, en later door toegewijd zijn beroep uit te oefenen, dat veel meer persoonlijke inzet vraagt dan dat van een politieke beslissingnemer achter zijn bureau, als ik u mijn bescheiden mening mag geven. »
Brief aan mevrouw Florence Augier, nationaal secretaris belast met het verenigingsleven - na het laatste congres van de Parti Socialiste in Poitiers.
Mevrouw,
Zoals velen van uw collega-politici beweert u dat studenten geneeskunde de staat iets verschuldigd zouden zijn omdat die hun studies heeft betaald. Maar wat weet u eigenlijk af van geneeskundestudies, die u blijkbaar zo duur vindt voor de samenleving dat u diegenen die ervoor gekozen hebben, verwijten maakt?
Hebt u enig idee van de intellectuele, lichamelijke, emotionele en financiële moeilijkheden die deze studies met zich meebrengen voor diegenen die er jarenlang het beste van zichzelf voor geven? Hebt u al eens gedacht aan de opofferingen die jongeren moeten doen wanneer ze zich op hun 17 of 18 jaar aan dit avontuur wagen? Of aan de opofferingen van hun familie die hen bijna 10 jaar lang moreel en financieel steunt?
Vindt u dan niet dat deze studies toch wel nuttig zijn voor onze samenleving, en dat diegenen die dokter in de geneeskunde worden het recht hebben om met respect te worden behandeld door mensen die in hun dagelijkse werk veel minder competenties en verantwoordelijkheden hebben dan zij?
Wat deed u tussen uw 17 en 27 jaar, mevrouw?
Denkt u dat een diploma van dokter in de geneeskunde er vanzelf komt? Dat het een prijs is die je kan winnen met een krasbiljet, of die in een verrassingsgeschenk zit? Wat deed u tussen uw 17 en 27 jaar, mevrouw? Als u toen studeerde, wordt u dat dan ook voortdurend verweten in de media of in uw kleine politieke wereldje? Laat u het engagement waarmee u carrière hebt gemaakt zomaar kleineren? Hebt u ook alle pleziertjes van uw jeugd opgegeven om dag en nacht te blokken en een studieparcours af te leggen dat bekend staat als een van de moeilijkste en meest selectieve?
En werd u tijdens uw studies en na uw adolescentiejaren ook meerdere keren per dag geconfronteerd met ziekte, lichamelijke aftakeling, overlijden, menselijke miserie, geweld, armoede en elk ander lijden waarmee studenten geneeskunde vertrouwd moeten geraken om empathisch te kunnen optreden en zich te harden, zonder hun kwaliteiten van het mens-zijn te verliezen? Begreep u op 20-jarige leeftijd al hoe hard het leven kan zijn en hoe kwetsbaar we als mens zijn?
Hebt u zoals alle stageartsen al in een gang van het ziekenhuis staan huilen om mensen die u slechts enkele dagen kende, maar die u tijdens hun tijd in het ziekenhuis verzorgde? Mensen die u in enkele woorden hun leven vertelden, die hunkerden naar het leven maar van wie u wist dat ze gingen sterven, gewoon door uw hand op hun gezwollen buik te leggen of een blik te werpen op hun röntgenfoto die geen enkele twijfel liet bestaan over tal van uitzaaiingen?
Stond u al eens machteloos toen u vernam dat uw patiënt de afgelopen nacht naar het mortuarium was gebracht, terwijl u dacht hem te kunnen helpen met uw pas verworven wetenschappelijke kennis? Wist u op 20-jarige leeftijd al dat niet iedereen dezelfde kansen krijgt in het leven, dat het lot heel onrechtvaardig kan zijn, vooral als het gaat om kinderen?
Ik nodig u en al diegenen die uw ideeën ondersteunen uit om zelf eens te komen kijken wat stageartsen voor een ziekenhuis betekenen. Misschien zou het ziekenhuis hen meer moeten betalen, om hen te bedanken omdat ze geheel vrijwillig hun jeugd, hun vaardigheden, hun toewijding, hun moed, hun talent in dienst stellen van anderen. Kom eens kijken en u zult besluiten dat het ziekenhuis nergens zou staan zonder de stageartsen, dat de patiënten hun dokters nodig hebben.
Kom kijken en trotseer zelf eens de kreten van pijn of de blikken vol angst.
Loop eens mee met een stagearts, al was het maar één week - hun werkweken duren gewoonlijk 60 uur. Blijf net als hij/zij eens meer dan 12 uur op uw benen staan en sta net als hij/zij 's nachts op, ook als u nog maar net de kans hebt gekregen om even te gaan liggen. Houd uw geest scherp om op elk ogenblik de juiste beslissing te kunnen nemen, leer om uw emoties te bedwingen als u een technische handeling moet stellen of moet proberen om de patiënt iets duidelijk uit te leggen.
Raap uw moed bij elkaar en trotseer de kreten van pijn of de blikken vol angst, de patiënten die in stilte lijden of het uitschreeuwen van de pijn. Verdraag de geur van braaksel en ontlasting, zie hoe het bloed vloeit, een lichaam wordt opengesneden, een gezicht vertrekt, ledematen verpletterd zijn, ... En probeer u eens voor te stellen dat u dat allemaal zou moeten hebben ondergaan op uw twintigste, terwijl de meesten van uw vrienden zich amuseren en genieten van de schoonheid van hun jeugd ... Misschien ervaart u, tot uw verrassing, een zekere opluchting als u samen met de stagearts zo'n wachtzaal betreedt zoals in Clermont-Ferrand waar sommige politici gechoqueerd van zijn, maar misschien wordt u er zich dan bewust van hoe hard het voor elke jonge arts is om te leren omgaan met de miserie van het menselijk lichaam.
Meer nog, misschien beleeft u dan de spirit van de stagearts die een uitlaatklep nodig heeft, een schild, een manier om ziekte en dood te banaliseren en de mythe te ontkrachten van de menselijke almachtigheid. Elke arts moet leren dat hij niet iedereen kan genezen, dat besef heeft hij nodig om zijn toekomstige patiënten te kunnen helpen.
Misschien zult u begrijpen dat je niet in een handomdraai een goede arts wordt. Het leerproces verloopt heel traag en vergt uiterste moed die alleen sterke persoonlijkheden kunnen opbrengen. U zult misschien ook gaan inzien dat geneeskunde meer is dan een hoop technische, wetenschappelijke en statistische gegevens, dat ze een kunst is, een kunde die ook filosofie, psychologie en communicatievaardigheden vereist. Dat ze empathie, intuïtie, altruïstische kwaliteiten, zelfopoffering en moed vergt, dat artsen afstand moeten kunnen nemen en moeten kunnen anticiperen, zich steeds moeten kunnen aanpassen, snel of weldoordacht beslissingen moeten kunnen nemen over leven en dood, dat ze op ieder ogenblik een verantwoordelijkheid dragen die het leven van de patiënt maar ook van henzelf helemaal kan omgooien.
U kunt de beoefening van de geneeskunde niet in statistische of boekhoudkundige vakjes plaatsen.
U zult zich misschien realiseren dat elke arts verschilt van zijn confrater vanwege het parcours dat hij heeft afgelegd tijdens zijn studies en in zijn beroepsleven, dat hij dankzij zijn eigen ervaring sommige patiënten kan helpen waar anderen gefaald hebben en omgekeerd. En dat is goed, want ieder mens is anders, maar heeft in een solidaire en rechtvaardige samenleving het recht om te worden gehoord en verzorgd door diegene die daar het best voor geplaatst is.
Uiteindelijk zult u begrijpen waarom de arts vrij en onafhankelijk moet blijven in zijn beslissingen tegenover zijn patiënt, dat de eed van Hippocrates, die u samen met de stagearts die u een week lang hebt gevolgd hebt herlezen, geen protocol is van een pretentieuze en ijdele student, noch van een corporatistische kaste die alleen haar eigen belangen dient of haar macht uitoefent voor haar eigen rekening.
Misschien zult u zelf deze deontologische code verdedigen die de artsen eert en de Raad van de Orde, die geacht wordt haar te beschermen tegen diegenen die ze willen afschaffen voor louter lucratieve en commerciële doeleinden.
En ten slotte zult u misschien begrijpen dat u de beoefening van de geneeskunde niet in statistische of boekhoudkundige vakjes kunt plaatsen. En dat, als u de artsen van dit land dwingt om hun onafhankelijkheid en hun diversiteit op te geven in een geformatteerd en ontmenselijkt gezondheidssysteem, u de essentie zelf wegneemt van hun bijzondere taak in dienst van de patiënt, u voorbijgaat aan de betekenis van de menselijke waarden en in Frankrijk, met één ondoordacht wetsdecreet, de rijkdom en reputatie uitveegt van een van de beste geneeskundes vanwege de kwaliteit van de studies, een van de meest menselijke geneeskundes ook vanwege het parcours dat elke arts volgt en de vele verschillende patiënten die hij tegenkomt, en een van de meest inventieve en innoverende geneeskundes ter wereld.
Ik hoop, mevrouw, dat u na het aandachtig lezen van deze brief, waarvoor ik u van harte bedank, als het dan toch niet mogelijk is om een arts een tijdje te volgen in zijn taak dicht bij de mens en het menselijk lijden, u toch genoeg kennis hebt opgedaan om in de geest van uw politieke vrienden en in de Franse samenleving niet langer de idee te verspreiden dat elke arts de kost van zijn studies verschuldigd is aan de samenleving. Maar dat u, integendeel, zult beseffen welke persoonlijke prijs elke arts heeft willen betalen door zijn jeugd en zorgeloosheid op te offeren aan zijn studies, en later door toegewijd zijn beroep uit te oefenen dat veel meer persoonlijke inzet vraagt dan dat van een politieke beslissingnemer achter zijn bureau, als ik u mijn bescheiden mening mag geven.
Met de meeste hoogachting,
Dr. Isabelle Luck, huisarts in Les Yvelines